Háskóli Íslands

Upplýsingasíða um gervigreind

Fylgi ég viðmiðum HÍ?

Gervigreind

Gervigreind, eða Artificial Intelligence (AI), er tækni sem getur líkt eftir mannlegri greind. Í því felst að tæknin er þjálfuð til að læra, túlka og vinna að verkefnum sem yfirleitt krefjast mannlegrar hugsunar. Gervigreind er að finna í mörgum tækjum sem við notum daglega, t.d. í símum, leitarvélum og fjölda annarra forrita. Þróun gervigreindar er hröð og aðgengi almennings hefur aukist. Þessi þróun hefur leitt til nýrra áskorana í háskólum, þar sem kennarar og nemendur verða að aðlagast þessari nýjung í námi og kennslu. Ýmsar áskoranir fylgja notkun gervigreindar sem hægt er að kynna sér hér fyrir neðan.

Reglur og viðmið

Notkun gervigreindar
Hvað má og hvað má ekki?

Almennt um notkun

Notkun gervigreindar þarf að uppfylla kröfur Háskólans bæði frá tæknilegu og siðferðilegu sjónarhorni.

Reglur Háskólans

Um notkun gervigreindar gilda sömu reglur og um notkun allra annarra heimilda og aðstoðar í námi; vísa þarf til heimilda skv. viðurkenndum stöðlum Háskólans.

Siðferðisleg viðmið

Um notkun gervigreindar gilda sömu siðferðislegu reglur og skyldur og um notkun annarra tækja og tóla.

Misnotkun gervigreindar

Um misnotkun gervigreindar gilda sömu reglur og um allt annað akademískt misferli.

Sjá lykilskjöl:

A framework for the use of artificial intelligence
Guidelines for the use of artificial intelligence
Rammi fyrir notkun gervigreindar
Leiðbeiningar um notkun gervigreindar

Matsviðmið

Ertu að fylgja matsviðmiðum gervigreindar?

Hér að neðan er matsviðsmiðs tafla með helstu upplýsingum

Tegund Verkefni stýrt af nemanda Verkefni stýrt að hluta af snjallmenni Verkefni algjörlega af snjallmenni
Val á efni og mótun kenningar Nemandi valdi viðfangsefnið og mótaði kenningar án aðstoðar. Ef spjallmenni var notað var það akmarkað við tillögur og leiðréttingar Snjallmenni aðstoðaði við að betrumbæta viðfangsefnið eða móta kenningar; en upprunaleg hugmynd var nemandans Val á hugmynd, efni, kenning og framsetning verkefnisins var algerlega unnið af snjallmenni
Rannsókn og söfnun gagna Nemandi framkvæmdi sjálfur alla vinnu rannsóknar og safnaði gögnum án, eða með afar lítilli aðstoð snjallmennis Snjallmenni aðstoðaði við að finna heimildir og sönnunargögn en framkvæmdi ekki rannsóknina fyrir nemandann Snjallmenni framkvæmdi stærsta, eða allan, hluta gagnasöfnunar rannsóknar
Greining og rökstuðningur Nemandi greindi sjálfstætt öll gögn og sannanir sem notaðar voru til að rökstyðja kenningar verkefnis. Snjallmenni gæti hafa aðstoðað við að velja greiningaraðferðir verkefnis Snjallmenni aðstoðaði við greiningu og röksemdafærslu en byggði ekki upp rökin fyrir nemandann Snjallmenni sá aðallega eða algerlega um að greina gögn og ritun á röksemdafærslu verkefnis
Skipulag og skrif Rammi verkefnisins, m.a. inngangur, efnisgreinar og niðurstöður voru skipulagðar og settar fram af nemandanum. Aðstoð snjallmennis var takmarkað við endurgjöf og tillögur Snjallmenni aðstoðaði við að skipuleggja ramma verkefnisins eða við að bæta lesleika þess en innihald þess var unnið af nemanda Verkefnið var aðallega eða algerlega skipulagt og skrifað af snjallmenni
Ritstýring og loka verkefni Nemandi framkvæmdi sjálfstætt alla endurskoðun og endurritun á verkefninu. Snjallmenni getur hafa sett fram minniháttar tilllögur Nemandi notaði snjallmenni til að endurskoða og endurrita verkefnið að stærstum hluta en upprunalegar hugmyndir og greiningar voru nemandans Snjallmenni gerði allar eða nánast allar breytingar og endurskrif

Bartucs, John. Like it or not, ChatGPT is our new learning partner. eSchool News, Education Innovations, Insight sand Resources. 2023 https://www.eschoolnews.com/digital-learning/2023/10/13/chatgpt-is-our-new-learning-partner/

Hvaða tækifæri fylgja notkun gervigreindar í námi?

Einstaklingsmiðað nám

Þú getur notað gervigreindarspjall líkt og snjallan námsfélaga; spurt út í námsefnið, látið útskýra eitthvað skref fyrir skref, beðið um skilgreiningar á hugtökum, fengið einfalda útskýringu á flóknu efni eða spjallað almennt um námsefnið.

Verkefnavinna

Ef þú hefur heimild kennara til að nota gervigreind í verkefnavinnu geturðu t.d. beðið gervigreindarspjall um endurgjöf eða mótrök við þinni rökfærslu, spurt út í eða fengið upplýsingar um eitthvað sem tengist efni verkefnisins og fengið hugmyndir um fleira sem gæti átt heima í verkefni þínu.

Taka saman aðalatriði

Áður en þú hefur lestur á langri grein getur verið skilvirkara að fá stutta samantekt á aðalatriðum eða geta spurt út í tiltekin atriði. Þú getur hlaðið upp grein og fengið útskýringu á efni hennar.

Algengar spurningar

Má nota gervigreind til þess að leita að heimildum?

Það er ekkert sem bannar nemendum að leita að heimildum með aðstoð gervigreindar. Það er hins vegar ekki það sama og að nota svar sem gervigreind skrifar, sem heimild.  

Um notkun gervigreindar í skólastarfi gilda sömu reglur og um notkun allra annarra heimilda og aðstoðar í námi; vísa þarf til heimilda skv. alþjóðlegum tilvitnunarreglum hverrar fræðigreinar í samræmi við viðurkennda staðla Háskólans. Athugið að í hvert sinn sem leitað er heimilda með gervigreind verður notandi að sannreyna heimildirnar. Hafið í huga að gervigreindarverkfæri sem byggjast á vefspjalli búa til nýtt svar í hvert sinn sem spurning er borin upp og þess vegna er ekki hægt að vísa í svar frá gervigreind sem heimild.

Má nota gervigreind í opnu gagnaprófi?

Nemendum ber að fylgja fyrirmælum kennara um heimil hjálpargögn, þ. á m. um hvort heimilt sé að nota gervigreind við úrlausn verkefna og prófa notkun gervigreindar við úrlausn verkefna og prófa.

Má nota gervigreind til þess að gefa sér hugmynd af því sem svar í t.d. prófi eða ritgerð gæti verið?

Slík notkun er á gráu svæði og nemendur ættu að fara varlega í að treysta svörum gervigreindarinnar. Í prófspurningum er oft verið að reyna á hæfni nemenda til að fá hugmyndir og því getur slík notkun verið óheimil nema að kennari mæli sérstaklega með henni. Nemendur eiga undantekningarlaust að ráðfæra sig við kennara um það hvort heimilt sé að nota gervigreind með þessum hætti.

Er gervigreind áreiðanleg?

Nei, það er ekki hægt að treysta því að svörin sem gervigreindin býr til séu alltaf rétt. Fjölmörg dæmi sýna að gervigreind getur dregið rangar ályktanir og hreinlega búið til fullyrðingar sem eru rangar. Sá sem leitar aðstoðar gervigreindar verður að hafa þekkingu á viðfangsefninu og leita annarra leiða til að staðfesta svör sem aflað er með gervigreind.

Er hægt að sjá ef ég nota gervigreind í verkefnunum mínum eða prófum?

Nei, það er ekki til hugbúnaður sem getur staðfest meðfullri vissu að texti sé skrifaður af gervigreind. Hins vegar eru til forrit(eins og t.d. Turnitin) sem gefa vísbendingar um hvort texti sé skrifaður af gervigreind eða ekki.  

Þessi forrit virka þó ekki alltaf fyrir íslenskan texta. Athugið að gervigreind, eins og t.d. ChatGPT, getur ekki metið hvort texti sé skrifaður af gervigreind eða ekki.  

Þegar grunur vaknar um að gervigreind hafi verið notuð í heimildarleysi gilda reglur HÍ um akademískt misferli.

Reglur og viðmið

Uppfyllir þú kröfur HÍ?

Þegar þú hakar við valmöguleika kemur skýringartexti til hægri

Hefur þú staðfest að upplýsingarnar séu örugglega réttar?

Sleppti gervigreindin mikilvægum atriðum í svari?

Vísar þú rétt til efnis sem gervigreindin býr til?

Segir þú kennaranum þínum hvernig þú notar gervigreind?
Skilur þú það sem gervigreindin er að gera?

Gervigreind getur búið til texta sem lítur út fyrir að vera trúverðugur en byggist ekki á staðreyndum. Til eru ótal dæmi um að upplýsingar frá gervigreind séu ónákvæmar og að heimildir sem vísað er til séu tilbúningur. Það er mikilvægt fyrir þig að athuga vel áreiðanleika þess sem gervigreindin skrifar fyrir þig.

Gervigreind getur verið menningarlega blind og hlutdræg. Ef þú þekkir ekki hvernig gervigreindin vinnur og hvaðan upplýsingarnar sem hún skilar þér koma, getur þú ekki treyst því að raddir og sjónarmið allra séu hluti af niðurstöðunni.

Ákveðnar reglur gilda um það hvernig á að vísa til efnis sem gervigreindin býr til. Athugið að hvert svar sem gervigreindarspjall býr til er einstakt og ekki hægt að vísa til þess eins og annarra heimilda. Þess vegna þarf að vísa til þess eins og um munnlega heimild væri að ræða.

Ef þú ert í vafa er mikilvægt að leita til kennarans. Þannig getur þú fengið að vita hvort notkunin sé í samræmi við þann ramma sem kennari hefur sett um notkunina.

Mikilvægasti hluti náms er að geta beitt þeim aðferðum og hugtökum sem unnið er með í námskeiði. Gervigreindin getur hjálpað þér við það, en það er mikilvægt er að hún geri það ekki fyrir þig.

Flýtileiðir

Ritver HÍ
Vefur kennslusviðs HÍ
Leiðir til að virkja nemendur
Bóka ráðgjöf hjá sérfræðingi

Sími: +354 525 4000

FAX: +354 525 5802

Aðalbygging: 07:00-18:00

Háskólatorg: 07:30-19:00

Sæmundargötu 2,

102 Reykjavík

Hafa samband